Allergiya, potensial təhlükəsiz maddələrin orqanizmə daxil olmasına bədənin qeyri-adekvat reaksiyası nəticəsində baş verən xroniki xəstəlikdir. Bu xəstəlik orqanizmin belə bir maddə ilə təkrar təmasında inkişaf edir, hər növbəti görüşdə özünü daha da parlaq nümayiş etdirir. Müalicə edilmədikdə ağırlaşmalara səbəb olur, xəstənin ümumi vəziyyəti pisləşir və həyat keyfiyyətini aşağı düşür.
Yunan dilindən tərcümə olunan “allergiya” termini hərfi mənada “yad bir şeyə reaksiya” deməkdir. Allergiya 3 mərhələdə inkişaf edir.
1. Sensibilizasiya (bədənin müəyyən maddələrə qarşı həssaslığının artması).
2. Spesifiklik (allergik reaksiyanın yalnız bu spesifik allergenlərə qarşı inkişaf etməsi).
3. Allergenlə təkrar təmas (orqanizm əvvəllər bu maddə ilə qarşılaşıb və ona qarşı antikorlar inkişaf etdirib, allergen yenidən təzahür etdikdə allergiyanın klinik olaraq açıq mənzərəsinin yaranması).
Allergiyanın növləri
Hazırki dövrdə allergik xarakterli xəstəliklər epidemiya xarakterini almışdır.
İnsanların təxminən 30%-i bunlardan əziyyət çəkir. Əsasən böyük şəhərlərin sakinləri havanın yüksək dərəcədə çirklənməsinə səbəb olan böyük sənaye mərkəzlərinin ucbatından allergik təsirlərə daha çox məruz qalırlar. Bu zaman uşaqlar daha tez-tez xəstələnirlər, həmçinin yetkin kişi və qadınlar eyni tezlikdə allergiyaya məruz qalırlar.
Səbəb faktorundan asılı olaraq allergiyanın aşağıdakı növləri var:
– qida (allergen qidaya aiddir);
– həşərat (reaksiya dişləmə zamanı qan dövranına daxil olan həşərat tüpürcəklərinə cavab olaraq inkişaf edir);
– məişət (gündəlik həyatda insanı əhatə edən maddələrə qarşı həssaslıq);
– kosmetik vasitələr, məişət kimyəvi maddələri, parça komponentləri, toz və s.;
– dərman (dərman qəbuluna cavab olaraq baş verir);
– yoluxucu (bədənin müəyyən bir patogenlə yoluxması nəticəsində olur).
Bədənin həssaslıq reaksiyasının inkişaf etdiyi şərtləri nəzərə alsaq, allergiyanın mövsümi, peşəkar və məişət növləri var. Bədənə cürbəcür yollarla (inhalyasiya edilmiş hava, qida, inyeksiya, birbaşa təmas) daxil olan allergenlər müxtəlif orqan və sistemlərə təsir göstərərək müvafiq simptomlarla meydana çıxır.
Bu meyara əsasən aşağıdakı allergik xəstəlik qrupları fərqləndirilir:
Kəskin allergiya (anafilaksiya), tənəffüs sisteminə təsir edən (allergik rinit, obstruktiv bronxit), dəriyə təsir edən və ya allergik dermatozlar (övrə, ekzema), mədə-bağırsaq traktına təsir edən (allergik qastrit, enterokolit) və s.
Allergiya əlamətləri nələrdir?
Yetkin yaşlı insanlarda və uşaqlarda allergiyanın əlamətləri hansı orqanın allergen üçün hədəf olmasından asılıdır:
1. Allergik dermatozlar quruluq, qaşınma, qabıqlanma, dərinin qızarması və səpgilərlə xarakterizə olunur.
2. Tənəffüs sistemi allergenlə zədələnirsə burun tıxanıqlığı, burunda yanma, qaşınma, asqırma, öskürək, nəfəs almada çətinlik, şəffaf burun axıntısı kimi əlamətlər olur.
Gözlərin konyunktivası allergen təsirə məruz qaldıqda qızartı, skleranın şişməsi, qaşınma, yanma, gözlərdə qum və ya yad cisim hissiyatı olur.
Allergen qana və ya həzm sisteminə daxil olarsa, ağız toxumalarının şişməsi, boğazda yad cismin olması kimi hiss, ürəkbulanma, qusma, bağırsaq boyunca sancışəkilli ağrılar və ishal meydana çıxır.
Allergiya səbəbi ilə allergik reaksiya şiddətlidirsə, xəstənin ümumi vəziyyətində zəiflik, əsəbilik, başgicəllənmə, tez yorulma və gecələr yuxu pozulmaları baş verir.
Ağır hallarda anafilaktik reaksiya inkişaf edir və onun son mərhələsi anafilaktik şokdur. Bu da xəstənin həyatına təhlükə yaradaraq qan təzyiqinin aşağı düşməsinə, tənəffüs çatışmazlığına, huşun itirilməsinə gətirib çıxarır. Tibbi yardım göstərilmədikdə isə tənəffüs və qan dövranının dayanması səbəbilə ölümlə nəticələnə bilir.
Allergenlə ilkin təmasda immun sistemi aktivləşir və spesifik antikorlar əmələ gəlir. Bunlara immunoqlobulinlər deyilir. Bədənə yenidən allergen maddə daxil olduqda immunoloji yaddaş işə salınır, immun sistemi allergeni tanıyır, sürətlə çox miqdarda immunoqlobulinlər istehsal edir, potensial təhlükəli olanları bağlamaq üçün bir sıra bioloji maddələr sintez edir.
Allergiyanın səbəblərindən asılı olaraq “Herba Flora” istehsalı olan Teader çay və Udin10 kapsuldan istifadə oluna bilər.
