Soyuğadavamlı, qumlu və keçirici torpaqlarda yetişdirilə bilən heyva həm ləzzətli, həm də sağlamlığa faydalı meyvə növüdür. İmmunitet sistemini gücləndirir, şişkinlik, bəlğəmli öskürək, həzm pozğunluğu və ishal kimi mədə-bağırsaq problemlərinə müsbət təsir göstərir. Rosaceae ailəsinə aid olan heyva iri, ağ və ya çəhrayı çiçəklərdən inkişaf edən meyvədir.
Soyuq havaya davamlı olmasına baxmayaraq, istidə daha səmərəli böyüyür və bir çox çeşidi olan bir meyvədir. Ayıboğan, limon və muskat heyvaları ən çox yetişdirilən növləridir. Dünyada ən çox yetişdirilən meyvələrdən biridir. Xəzər dənizinə və İrana yaxın ərazilər heyvanın vətəni hesab olunur. Onun ağacının meyvələri qida kimi istehlak edilərək sağlamlığa töhfə verərkən, yarpaqları boya və kosmetika sənayesində də istifadə edilir. Bundan əlavə, bir çox tort və şirniyyatların, mürəbbələrin ən çox seçilən materiallarından biridir.
Çox qədim sivilizasiyalar dövründə yetişdirilməyə başlanan bu meyvə bu gün ən çox sevilən və istehlak edilən meyvələr arasındadır. Onun tarixi təxminən 4000 il əvvələ gedib çıxır. Heyvanın istifadə sahəsinin də kifayət qədər geniş olması onun Roma sivilizasiyası dövründə ətir və bal istehsalında tətbiqinə səbəb olmuşdur. Ümumi quruluşuna görə sərt meyvə olan heyva yetişdiyi iqlim şəraitinə görə yumşaqlıq göstərə bilir. Nisbətən isti iqlimlərdə yetişdirilən heyva daha yumşaq olur. Ölkəmizdə ən çox yetişdirilən heyva növü kəpək, armud, daş, limon və əppək heyva sortlarıdır. Əppək heyvası daha geniş yayılmışdır. Onun meyvələri kifayət qədər böyük və gözəldir. Gövdəsi qısa, qabığı sarı, üstü azca tüklü, meyvələri ətlidir. Sentyabrda yığılan meyvələr fevral ayına qədər saxlanıla bilər. Ölkəmizdə daha çox Ağdaş bölgəsində yetişir.
Heyvanın növləri
Daş heyva növü, adətən yaşılımtıl-sarı rəngdədir. Dadı sulu və turşdur. Oktyabr ayında yetişən meyvələrin ölçüsü ortadır. Limon heyva da çox yayılmış növüdür. Sentyabrın sonlarında yetişməyə başlayır. Dekabr ayına qədər saxlanıla bilər. Adından göründüyü kimi rəngi limon-sarısıdır. Qalın və ətli olan meyvə çox sulu və turş olur. Heyvanın tərkibində kalium, dəmir, mis və C vitamini kimi insan immuniteti üçün vacib elementlər var. Birbaşa meyvə kimi istehlak edildikdə sağlamlıq üçün son dərəcə faydalı olan heyva tibbdə də istifadə edilir.
Sağlam inkişafa töhfə vermək istəyən hər bir valideyn övladına mütləq heyva yedirməlidir. Vitamin və minerallarla çox zəngin olan bu meyve uşaqların sağlam inkişafını təmin edir, onların immun sistemini gücləndirir. Bundan əlavə, ishal əleyhinə xüsusiyyətlərə malik heyva həm uşaqlarda, həm də böyüklərdə rahatlıqla istehlak edilməsi lazım olan meyvələrdəndir. Həzm sisteminə çox müsbət təsir göstərir. O, qanı təmizləmək, dərini gözəlləşdirmək, xolesterolun səviyyəsini aşağı salmaq kimi bir çox faydalara malik meyvədir. Digər tərəfdən, heyva toxumları suda saxlandıqda gel konsistensiyası alır. Toxumdan əldə edilən bu gel öskürəkdən dəri problemlərinə qədər bir çox narahatlıqlara yaxşı təsir göstərir. Bu səbəblə heyvadan – ilin ən çox rast gəlinən meyvəsindən və toxumundan istifadə edilməlidir. Mürəbbə, marmelad və desertlə də hazırlana bilən heyva süfrələrinizdə öz yerini tuta bilər. İshalı çiy və ya kompot şəklində istehlak edildikdə dayandırır. Sərbəst radikallarla mübarizə apararaq xərçəng hüceyrələrinin əmələ gəlməsinin qarşısını alır. Qanazlığa xeyirlidir, ağız qoxusunu aradan qaldırır, kökəlmənin qarşısını alır.
