Ənginar çoxillik dərman bitkisi olub Asteraceae ailəsinə aiddir. Qaraciyər xəstəliklərinin müalicəsində əvəzolunmaz bitki olan ənginar qidalanmaq məqsədi ilə də çox geniş istifadə olunur. Əkin ənginarının gövdəsi 1,5 m-ə qədər, dik, boz-yaşıldır. O, gövdəsinin və zənbilli çiçəklərinin quruluşuna görə alaqanqal bitkisinə də oxşayır. Ənginar bitkisinin yarpaqları pinnately parçalanmış, aşağıda iri, ağımtıl tüylü və yuxarıda bozumtul-yaşıldır. Çiçəkləri böyük mavi zənbillərdə toplanır. Ənginar bitkisi iyun -iyul aylarında çiçək açır və toxum meyvəsinə malikdir.
Ənginar yarpaqlarında xlorogen və kofein turşuları, silimarin, mineral duzlar, polisakkaridlər, xüsusən inulin, həmçinin A, B1, B2, C vitaminləri, tanin, pektin, kalium, üzvi turşular var. Silimarin, xlorogen və kofein turşularının polifenolik törəmələrinin olması səbəbindən ənginar ekstraktı hepatoprotektiv və xoleretik xüsusiyyətlərə malikdir. Askorbin turşusu, karotin, B1 və B2 vitaminləri, həmçinin inulin insan orqanizmində maddələr mübadiləsini normallaşdırır. Onun tərkibində zülallar, karbohidratlar, karotin, inulin, çox miqdarda vitamin – tiamin, riboflavin, askorbin turşusu, B1, B2, karotin və aromatik maddələr var.
Ənginarın faydaları
Silimarin təsiriylə, onun yarpaqları xoleretik təsir göstərir və qaraciyər hüceyrələrini bərpa edə bilir. Dərman bitkisinin yarpaqları qanda yağ turşularının və xolesterinin səviyyəsini azaldır, insan orqanizminə sidikqovucu təsir göstərir. Ənginar preparatları, əczaçılıq baxımından, qaraciyərə faydalı təsir göstərən, eyni zamanda safra meydana gəlməsini və çıxmasını stimullaşdıran acı bir vasitədir. Vücuddan toksinləri, ağır metal duzlarını, radionuklidləri çıxarır. Həmçinin, ürəkbulanma, ağırlıq hissi, şişkinlik və zəif qaraciyər funksiyasından qaynaqlanan ağrılar üçün faydalıdır. Öd daşı olan xəstələr ənginar dərmanlarını ən yaxşı hesab edirlər: kolik daha az rast gəlinir. Bundan əlavə, qanda yağ və xolesterol səviyyəsini aşağı salır, bağırsaqları stimullaşdırır və qəbizliyin müalicəsində faydalıdır. Qaraciyərə təsir edərək bədənin tullantı məhsullarının toxumalarından çıxarılmasını stimullaşdırır, həmçinin sidikqovucu təsir göstərir və bədəndən artıq mayenin çıxarılmasını sürətləndirir, yağ hüceyrələrindən yağ çıxarılmasını təşviq edir və buna görə də hər hansı bir pəhrizin əsas tərkib hissəsidir. Bədənin şiddətli intoksikasiyası zamanı ənginar qəbul etmək lazımdır ki, patoloji dəyişikliklər baş verməsin. Onun tərkibindədəki silimarin toksinləri tamamilə məhv etdiyi üçün zərdab fermentləri normal olaraq qalır. Bu bitki qaraciyərin antitoksik qabiliyətini güccləndirir və intokasiya əleyhinə təsir gösrərdiyi üçün əvəzolunmazdır, həzmi yaxşılaşdırır və həddindən artıq yemək xoşagəlməz hisslərini asanlıqla aradan qaldırır.
