Tonzillit nədir?
Tonzillitin müalicəsini düzgün təşkil etmək çox vacibdir. Belə ki, qeyri-düzgün və ya natamam aparılan müalicə nəticəsində tonzillit sonradan bir sıra xəstəliklərin inkişaf etməsinə səbəb ola bilir.
Hələ danışa və necə hiss etdiklərini təsvir edə bilməyən uşaqlarda aşağıdakı tonzillit əlamətləri görülə bilər: çətin və ya ağrılı udma səbəbi ilə ağızdan selik axma, iştahasızlıq və ya boğaz ağrısı səbəbi ilə yeməkdən imtina, narahatlıq.
Xüsusilə kiçik uşaqlarda ən qısa müddətdə həkimə müraciət etmək yaxşı olar: 24-48 saat ərzində keçməyən boğaz ağrısı, udarkən ağrı və ya udma çətinliyi, həddindən artıq zəiflik, yorğunluq və ya narahatlıq, 39,5 dərəcə istilik, boğazda ağ ərp varsa.
Nadir hallarda tonzillit bəzən boğazda nəfəs almağı çətinləşdirən şişkinliyə səbəb ola bilər. Nəfəs darlığı dərhal diqqət və təcili tibbi yardım tələb edir. Udqunmaqda həddindən artıq çətinlik yaranarsa, həkimə müraciət edilməlidir.
Tonzilitin müalicəsinə başlamazdan əvvəl dəqiq diaqnoz qoyulmalıdır. Tonzillitin diaqnozunun dəqiqləşdirilməsi isə müayinələr və anamnez əsasında aparılır.
Tonzillit diaqnozu
Tonzillitin müalicəsi və diaqnozu üçün həkim xəstənin şikayətlərini dinlədikdən sonra fiziki müayinə keçirir. Müayinə zamanı xəstənin boğazına, qulağına və burnuna baxmaq üçün işıqlı xüsusi bir alətdən istifadə edir. Bəzi streptokok boğaz infeksiyası ilə əlaqəli qırmızı atəş kimi tanınan bir döküntünü yoxlayır. Limfa düyünlərinin şişməsi üçün uşağın çənəsini və boynunu əllə araşdırır. Stetoskopun köməyi ilə nəfəs səslərini dinləyir. Nəhayət, dalağın böyüdüyünü yoxlamaq üçün qarın boşluğunu müayinə edir.
Dalaq müayinəsi yoluxucu mononükleoz, infeksion mononükleoz diaqnozu üçün vacibdir. Sonra xəstənin boğazının arxasına steril bir çubuq sürtməklə ifrazat nümunəsi alınır. Bu nümunə laboratoriyada streptokokk və ya stafilokokk bakteriyalarının olması üçün araşdırılır. Diaqnoz üçün xəstədən qan nümunəsi alınaraq tam qan analizi də edilir.
Testin nəticəsi müxtəlif növ qan hüceyrələrinin (eritrositlərin, leykositlərin, trombositlərin və s.) sayını verir. Yüksələn hüceyrələrin sayı infeksiyanın bakterial və ya viral olduğunu təxmin etməyə kömək edir. Tonzillitin törədicisi müəyyən olunduqdan sonra müalicəyə başlanır.
Tonzillitin viral və ya bakterial infeksiyadan qaynaqlanmasından asılı olmayaraq, hər hansı bir insan tonzillit xəstəliyindən evdə qulluq qaydaları ilə daha sürətli bir sağalma əldə edə bilər. Viruslar tonzillitin ehtimal olunan səbəbləridirsə, bu müalicə strategiyaları xəstəliyin yeganə müalicə variantıdır, çünki antibiotiklərin viruslarla mübarizədə heç bir təsiri yoxdur. Viral tonzillitdə xəstənin orta hesabla yeddi-on gün ərzində yaxşılaşması gözlənilir.
Tonzillitin evdə müalicəsi
Bərpa dövründə istifadə ediləcək evdə qulluq strategiyalarına aşağıdakılar daxildir:
- Yataq istirahəti: Xəstə üçün çoxlu istirahət immunitet sistemini gücləndirir. Bu, sağalmanı sürətləndirir.
- Kifayət qədər maye qəbulu: Boğazı nəmləndirmək, qurumasını qarşısını almaq və beləliklə ağrını aradan qaldırmaq üçün çoxlu maye qəbul edilməlidir.
- İsti və soyuq yeməklər və içkilərin istehlakı: Bulyon, kafeinsiz çay və ya ballı isti su kimi isti mayelər və dondurma kimi soyuq qidalar soyuqdəymədən yaranan boğaz ağrısını sakitləşdirir.
- Duzlu su ilə qarqara: 1 çay qaşığı (5 mililitr) süfrə duzunu 8 çay qaşığı (237 mililitr) isti su ilə qarışdıraraq hazırlanan məhlulla qarqara etmək boğaz ağrısını sakitləşdirə bilər.
- Havanı nəmləndirmək: Boğazı daha çox qıcıqlandıra biləcək quru havanı çıxarmaq üçün soyuq bir buxar maşını istifadə edilə bilər və ya qızdırıcının üzərinə nəm bir dəsmal asıla bilər.
- Pastillerin istifadəsi: 4 yaşdan yuxarı uşaqlara boğaz ağrısını aradan qaldırmaq üçün pastiller verilə bilər.
- Qıcıqlandırıcıların qarşısını almaq: Ev siqaret tüstüsündən və boğazı qıcıqlandıran təmizləyici vasitələrdən uzaq tutulmalıdır. Bakterial tonzillit müalicəsi “antibiotik müalicəsi ilə yanaşı evdə qulluq tətbiq etməyi də tələb edir. Tonzillektomiya adlanan badamcıqların cərrahi yolla çıxarılması, təkrarlanan tonzillit, xroniki tonzillit və ya antibiotik müalicəsinə cavab verməyən bakterial tonzillitin müalicəsi üçün lazım ola bilər.
