Artrit bütövlükdə oynaq aparatının zədələnməsi ilə özünü göstərən iltihablı bir vəziyyətdir. Artriti əmələ gətirən faktorlar, demək olar ki, orqanizmdə istehsal edilərək oynaq-bağ aparatında destrukiv proseslərə səbəb olur. Ən çox zədələnən axil vətəri nahiyəsi, diz, bilək, əl və ayaq barmaqlarıdır. Oynaqların iltihabı şişkinlik, sərtlik və ağrı kimi vəziyyətlərə səbəb ola bilər. Artritin əsas altı növü məlumdur:
- Revmatik artrit
- Travmatik artrit
- Osteoartrit (oynaq artriti)
- Bakterial artrit
- Kimyəvi və ya hormonal pozğunluqların səbəb olduğu artrit
- Podaqra artriti. (Buna sidik turşulu diatez də deyilir.)
Revmatik artrit
İnsan orqanizmində revmatizmin sevimli yeri oynaq nahiyələridir. Revmatizm birləşdirici toxuma xəstəliyi olduğu üçün ilk növbədə, ürəyi və oynaqları zədələyir. Belə ki, revmatizm xəstəliyini təsvir edərkən onun haqqında deyilmiş çox məşhur bir kəlam yada düşür: “Revmatizm oynaqları yalayır, ürəyi dişləyir”. “İltihablı revmatizm” xalq arasında tanınan addır. Akupunktur ən təsirli müalicə üsuludur.
Travmatik artrit
Hər hansı bir zərbə nəticəsində oynaqlar zədələnir. Travmanın ortaya çıxması ilə oynaqlarda ağrı, şişkinlik və funksiyaların itirilməsi özünü göstərə bilər. Travmatik artrit oynağın zədələnməsi nəticəsində baş verir. Ən çox rast gəlinən forması olan diz oynaqlarının artriti yıxılmadan sonra inkişaf edir.
Osteoartrit (birgə artrit).
Oynaqların zədələnməsi ilə birlikdə aşınma və degenerasiya səbəbindən baş verir. Tam müalicəsi yoxdur, ona görə də ağrı minimuma endirilməyə çalışılır. Ağrıkəsicilərlə yanaşı fiziki müalicə də vacibdir. Diz, oma və topuq nahiyələrində, yəni bədən çəkisini daşıyan hissələrdə aşınma hallarında insanın arıqlaması məcburidir.
Bakterial artrit.
Qonokokk, streptokokk, stafilokokk kimi bakteriyaların oynaqların ətrafında yaratdığı infeksiyadır. Şiddətli infeksiya zamanı cərrahi müalicə tələb oluna bilər. Vəziyyətin pisləşməsinin qarşısını almaq üçün antibiotik terapiyasından istifadə edilir. Bəzi hallarda infeksiya səbəbi ilə xəstə oynağın ətrafındakı qişalar zədələnir və oynaq hərəkətsiz qalır.
Podaqra artriti.
Podaqra və ya sidik turşusu diatezi. Orqanizmdə sidik turşusunun xaric edilməsində problem yaranarsa və ya həddindən artıq ifraz edilərsə, qanda miqdarı artır. Oynaqlarda yığılan sidik turşusu iltihaba səbəb olur. Podaqrası olanlarda daha çox yüksək qan təzyiqi, piylənmə və şəkərli diabet kimi xəstəliklər də yanaşı şəkildə müşahidə olunur.
Sümük və oynaq qığıraqlarında meydana çıxmış struktur dəyişikliklərinin müalicəsində bitki yığıntılarının önəmli yeri vardır. Teartroz çayı oynağın qan dövranını yaxşılaşdırır, sümük və qığırdaq toxumasında əmələ gəlmiş destruktiv pozğunluqların qarşısını alır, dağılmış sümük və qığırdaq toxumasının bərpasına kömək nedir. Ağrıkəsici və sakitləşdirici effekt verir.
