Vitamin və minerallar, ilk növbədə, bədəndəki metabolik proseslərin tənzimlənməsində iştirak edirlər. Yaş, cinsiyyət, sağlamlıq, çəki, boy, fiziki fəaliyyət, fizioloji ehtiyaclardan asılı olaraq bir insanın bu maddələrə fərqli miqdarda ehtiyacı var. D vitamini çatışmazlığının qarşısının alınması vacib bir xalq sağlamlığı problemidir. Bir qadının sağlamlığı üçün dəyərli vitaminlər arasında, əlbəttə ki, aktivləşməsi qaraciyər və böyrəklərdə baş verən D2 və D3 şəklində mövcud olan D vitamini (kalsiferol) xüsusi rol oynayır. Əslində D vitamin yox, bir hormondur, çünki orqanizmin özündə sintez olunur.
D3 (xolekalsiferol) günəşin ultrabənövşəyi şüalarının təsiri ilə dəridə əmələ gəlir. Bunun üçün uşaqlar və böyüklər həftədə bir neçə dəfə günəşdə 15-30 dəqiqə olmalıdırlar. D vitamininin intensiv istehsalı saat 11:00-dan 14:00-a qədər, dərinin qorunmağa ehtiyacı olduğu zaman meydana gəlir. Bundan əlavə, vitaminin təbii mənimsənilməsi illər keçdikcə azalır və qapalı, qaranlıq mühitdə olan insanların dərisi daha yavaş mənimsəyir. Günəşdən qoruyucu kremlər və hava çirkliliyi kimi əlverişsiz ekologiya faydalı günəş işığının qəbulu üçün mənfi məqamlara çevrilir. Buna görə, yay aylarında belə, həmişə və hər kəs xolekalsiferol ehtiyacını ödəyə bilməz.
D2 (erqokalsiferol) bədənə adi qida ilə birlikdə daxil olur. Belə ki, D vitamini ilə zəngin çox sayda heyvan qidası məlumdur: yağlı balıq əti, quzu əti, yumurta (sarısı), kərə yağı, qaymaq, xama, sərt pendir, mal əti və qaraciyəri, dəniz məhsulları, qırmızı kürü, balıq yağı. Məhdud miqdarda D2 vitamini bitki qidalarında mövcuddur: çanterel göbələkləri, yulaf, kartof, portağal, cəfəri, brokkoli, qoz-fındıq. Yeganə bitki küncütdür ki, vitamin D ilə zəngindir. Yeməyin bədənə kifayət qədər D2 vitamini verə bilməyəcəyi də sübut edilmişdir, çünki çox miqdarda xolesterollu qida yeməyi tələb edir. Bundan əlavə, bu siyahıda hamilə qadınlar və laktasiya dövrünün ilk 6 ayında ehtiyatla istifadə edilməsi tövsiyə olunan və ya ümumiyyətlə icazə verilməyənlər var.
D vitamininin faydaları:
Kalsiferol qadın sağlamlığı üçün vacib vitamin hesab olunur. Çünki onun qadın orqanizmində istehlakı kişilərə nisbətən çoxdur. Bu, qadın orqanının xüsusiyyətləri və funksiyaları ilə əlaqədardır: aybaşı dövrü, hamiləlik, doğuş, ana südü, menopauza. Bu səbəbdən həyatın müxtəlif dövrlərində D3 və D2 ehtiyacları arta bilər. Ancaq əsas odur ki, qadınlar kalsiferolun çatışmazlığını və ya artıqlığını önləyərək kifayət miqdarda saxlamalıdırlar. Beləliklə, D vitamini vacibdir, çünki: dayaq-hərəkət sisteminin (sümüklər, oynaqlar, əzələlər, dişlər) qorunub möhkəmlənməsinə kömək edən kalsium və fosfor kimi mineralların qandakı səviyyəsinə cavabdehdir. İmmunitet, ürək-damar, endokrin, hormonal, sinir sistemlərinin işinə nəzarət edir. Yaşlanma prosesini ləngidir. Hamiləlik dövründə çox vacibdir, çünki dölün sümük toxumasının formalaşmasına təsir göstərir. Doğuşdan sonra qadının orqanizmini bərpa edir. Görmə və yaddaş üçün faydalıdır. Dünya əhalisinin 75%-də D vitamini çatışmazlığı var, əksəriyyəti qadınlar və uşaqlardır.
Bu maddənin bir qadın bədəni üçün kifayət etməməsinin ilin qış-yaz dövrü (oktyabr-mart ayları), mono-pəhrizlər, protein pəhrizləri, balanssız qidalanma, vegetarianizm, hamiləlik və s. kimi səbəbləri vardır.
Südvermə: əmizdirmənin ilk 6 ayında bir qadında D vitamininin səviyyəsi kəskin azalır ki, bu da hamiləlik dövrünə nisbətən 4 dəfə çox kalsium itkisinə səbəb olur.
Yetkin yaş (50 ildən sonra): qaraciyər və böyrək, öd kisəsi, nazik bağırsaq xəstəliklərinin olması, artıq çəki, fiziki fəaliyyətin olmaması, antasidlər (mədədə yüksək dərəcədə turşuluğu azaldan dərmanlar) və xolesterol əleyhinə dərmanların qəbulu, endokrin sistemin xroniki xəstəlikləri, öd kisəsi, pankreatit və s. vitamin D defisitinə gətirib çıxarır. Vitamin D çatışmazlığının qarşısını almaq üçün vaxtında qan müayinələri aparıb defisitin olduğunu aşkarlamaq və profilaktik olaraq Şəfa vitamini şərbəti və Fitooil Küncüt yağı qəbul etməyiniz məsləhətdir .
